If you want to walk fast, walk alone If you want to walk far, walk together (an African proverb)

De laatste inhoudelijke dag is aangebroken. De helft van de groep was om 7:30 uur al op pad voor en gesprek met CITI en met het consulaat. De andere helft kon het ’s ochtends wat rustiger aan doen en vertrok om 9:00 uur naar de University of Western Cape (UWC). Bij UWC hadden we een verfrissende sessie waarin Masterstudenten in 30 seconden hun project pitchten en iets persoonlijks vertelden wat je niet direct van iemand zou verwachten. Daarna was de beurt aan ons en kwamen we nog hele verrassende dingen van elkaar te weten. De een speelt in een rockband, of niet, de ander doet aan hoelahoepen of flamencodans en weer een ander verlaat Zuid-Afrika niet zonder pinguïns gezien te hebben. Ben benieuwd of we Alexander zaterdagavond treffen in het vliegtuig naar Nederland.

In de middag stond een bezoek aan Cape Peninsula University of Technology op het programma. Een innovation hub was opgezet om innovatieve producten en ideeën daadwerkelijk uit te kunnen werken. Studenten die aan de universiteit afstuderen, hebben goede theoretische kennis, maar missen een aantal praktische vaardigheden die ze, werkend aan een project in de innovation hub wel opdoen. Laat dat nou net de combinatie zijn waar wij als HBOs goed in zijn.

De laatste dag is ook een mooi moment om terug te kijken op de afgelopen dagen. Wat waren onze doelen en hebben we die bereikt? Een van de doelen was samenwerken in projecten en staf- en studentenuitwisseling. Zo gemakkelijk blijkt dat nog niet te zijn. Het is voor een Zuid-Afrikaanse
student onbetaalbaar om in Nederland te studeren. Bedrijven die we gesproken hebben, zijn wel geïnteresseerd in een Nederlandse student voor stage, maar de wet op bescherming van arbeid maakt dat wat lastiger.  De meeste universiteiten die we bezochten, willen vooral samenwerken op Masterniveau en niet zozeer op Bachelorniveau. Vooralsnog lijkt uitwisseling van staf en samenwerking in de innovation hub met CPUT de beste mogelijkheden te bieden.

Het zaadje voor verdere samenwerking in Zuid-Afrika is gelegd. Voor sommigen was dit al heel concreet en voor anderen zal de tijd leren wat voor mooie boom daaruit zal groeien. Minstens zo
belangrijk is het contact onderling. Wat heb ik veel geleerd van hoe andere hogescholen zaken binnen de opleiding aanpakken. Wat werkt wel en wat niet? Je leert elkaar in een week zo goed kennen, dat je gemakkelijk weer contact met elkaar opneemt om ergens over te sparren. Natuurlijk willen we ver komen met onze ICT-opleidingen, dus ‘we walk together’.

Hopelijk zien we elkaar bij het NIOC (http://www.nioc2015.nl/) weer…

Eating the elephant, bit by bit

Op deze donderdag verlieten we het stadse Kaapstad al vroeg in de ochtend voor een rit naar Stellenbosch. De tocht bracht ons via idyllische wijnvelden op glooiende heuvels naar de Stellenbosch University.

Thema's
De ontvangst, vandaag iets vroeger dan we gepland hadden, door Helmi Dreijer was uiterst warm & welcoming, maar ook wat zorgwekkend. Afgelopen periode was het in Kaapstad en omstreken zo warm en droog dat er in de omgeving branden woedden, maar ook het gebouw waar we eigenlijk zouden zitten was door een brand geen optie meer. Hoe zou het zijn met de brandveiligheid in dit gebouw?
Daanaast gaf Helmi aan dat de situatie op de universiteiten in dit land zodanig is, dat er veel ouders zijn die hun kinderen stimuleren om naar de universiteit te gaan, maar zodra ze daar klaar voor zijn, is er geen plek voor ze. Hoe vertel je dat als ouder aan je kind...?

Vanochtend werden we achtereenvolgens bijgepraat door Bruce Watson (Stellenbosch University, Centre for Knowledge Dynamics and Decision Making) over veranderuitdagingen in het onderwijs, Grove IS over de Google Apps for Education, dat op nogal wat weerstand stuitte vanwege privacywetgeving, OpenCollab door Jonathan Smith, waarbij verschillende, hier gebruikte open source tools voor het onderwijs aan de orde kwamen (Moodle, Kuali, Sakai).

Tijdens de lunchpauze werden we door Helmi meegenomen naar de student centre van de Stellenbosch campus en van daaruit naar het centrum van de stad. Mooie, oude gebouwen (ze denken hier dat her er heel Hollands uit ziet), veel terrasjes met good food & fine wine.

Ietwat te laat (African time) kwamen we terug op de campus, waar dr. Antoinette van der Merwe (Stellenbosch University) onze reis door IT en onderwijs vervolgde met haar visie op de stand van zaken in Zuid-Afrika. Meer brick&mortar, maar ook betere systemen om het primaire proces te ondersteunen zijn noodzakelijk.
Innovus gaf een beeld van de technische spin-offs die de universiteit oplevert onder andere door het gebruik van Launchlabs. 6 van de 10 high tech spin-offs zijn winstgevend!
Attie Juyn, de opvolger van Helmi, sloot de dag af met een overview van de veranderingen op IT-gebied waar ze nu voor staan. Er is heel veel te doen, ook om aan de vraag van de hedendaagse student te voldoen.

Beperkingen
Onderweg naar het conference dinner in één van de wijngaarden werd één ding duidelijk: de Big Five zijn niet alleen af te vinken machtige dieren voor een bezoek aan Afrika, maar staan wellicht ook symbool voor belangrijke uitdagingen. Eén van die grote uitdagingen voor Zuid-Afrika die vandaag door iedereen werd vermeld is dat er nog zoveel moet gebeuren, want je hebt te maken met onvoldoende infrastructuur, zowel in elektriciteit (stroomuitval) als in dataverbindingen (onvoldoende capaciteit om aan de vraag te voldoen), beperkingen in beurzen en een niet meewerkende overheid. Helpt het dan om nog meer te bouwen, nog meer ruimte te bieden aan studenten? Nee, er is wel brick&mortar nodig, maar ook meer structurele verandering.
De Zuid-Afrikanen houden een vurig betoog om dat dan ook te realiseren: "we're eating the elephant, bit by bit".

De vraagt die rest: wat kunnen wij doen?

Vergeet de foto's niet!

Prachtig Kaapstad

De derde dag van de HBO-I reis brengt ons naar Kaapstad. Die mooie stad aan de kust, in de schaduw van de Tafelberg. Ik ben benieuwd of de ontvangst net zo geweldig is als in Johannesburg.

Ons eerste bezoek is aan de Universiteit van Kaapstad (UCT). Inderdaad, het welkom is wederom enorm gastvrij. Onder de indruk zijn we van de presentaties die we zien over onderzoek aan UCT (http://www.commerce.uct.ac.za/Organisations/Citanda/ enhttp://www.icomms.uct.ac.za/wrc_icomms). Onderzoek over ICT4development en ICT voor de gezondheidszorg. Wat telkens terug kwam, is dat zeker niet iedereen toegang heeft tot sanitaire voorzieningen, maar wel het grootste deel van de bevolking heeft een mobiele telefoon. Ook zagen we presentaties over onderzoek naar Open Educational Resources (www.roer4D.org) en de MOOCs die UCT heeft ontwikkeld en een samenwerkingsverband met GetSmarter (www.getsmarter.co.za) om korte cursussen online aan te bieden.  De universiteit heeft een grote verandering ondergaan van onderwijs- naar meer onderzoeksgeoriënteerde instelling.

Op de vraag welke competenties een student moet hebben die hier tijdelijk komt studeren was het antwoord recht uit het hart: nederigheid, weet dat je niet alles weet, kom hier niet naar toe met het idee dat je een recept hebt dat de problemen in een land gaat oplossen: dat werkt gewoon niet. Het is een proces van wederzijds leren.

Gaandeweg besef ik dat de verschillen zo enorm groot zijn. Onze uitdagingen gaan over: hoe houden we onze studenten gemotiveerd? En hoeveel gamification moet ik daarvoor in mijn onderwijs stoppen? Hoe krijgen we alle neuzen dezelfde kant op nu we hbo-ICT worden? Of: hoe krijgen we het rendement omhoog? Hun uitdagingen zijn veel groter en soms van heel andere aard:  hoe verzorgen we goed onderwijs met een docent:studentratio van 1:60? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat universitair onderwijs ook toegankelijk is voor de zwarte Zuid-Afrikaan? Het publieke onderwijssysteem is van lage kwaliteit waardoor universitair onderwijs een optie is voor slechts een kleine elite. Als de beoogde doelgroep dan toch instroomt, hoe houd ik hen hier als ze eigenlijk ook voor hun familie moeten zorgen die niet te eten heeft. En: hebben we deze week wel elektriciteit? Een bordje 'max 20 minutes Facebook' in een computerruimte wees toch weer op gedeeltelijk overeenkomende uitdagingen.

De dag eindigde met een fantastisch mooie zonsondergang. Ik denk dat de groep wel meer dan 100 foto’s gemaakt heeft van de zonsondergang… en van mensen die de zonsondergang fotografeerden. 

"5 minutes!" Een hectische dag in CIO-Zuid-Afrika

Ook vandaag ging alles volgens de geheel flexibele Afrikaanse tijd. CIO's die op ons wachtten of juist eerder ten tonele verschenen en zowel politie als een kapotte koppeling van één van de busjes die níets met tijd van doen hebben.

Zeer verlaat (tja, die koppeling) kwam vanochtend de helft van de groep aan bij de Standard Bank, de grootste bank van Afrika, actief in 70 (?!) Afrikaanse landen. We kregen er eerst een presentatie over (agile) feature teams, toen over de enterprise architecture. Naast heel veel (>2100, waaronder veel legacy-)systemen zijn Social Media, Agile, Cloud, ofwel SMAC items voor de architecture strategy tot 2020. Daarna trad de vrouwelijke CIO van Standard Bank aan, onderwerp: de belangrijke culturele veranderingen en het belang van leiderschapsvermogen daarin. Bij de Q&A-sessie arriveerde dan eindelijk ook de andere helft van de groep.

We lunchten gezamenlijk op het dakterras met uitzicht op een hele hoop andere skyscrapers. Na de welbekende "5 minutes!!" vertrokken we in sneltreinvaart naar de busjes buiten.

Het ene busje stond al klaar en vertrok naar Tracker, Zuid-Afrika's grootste auto tracking company. Ze maken software waarmee ze o.a. auto's kunnen volgen en zo kunnen ze bijvoorbeeld real-time informatie aanleveren over de verkeersdrukte. Ze wisten dan ook al bij voorbaat dat we zo'n 10 minuten later aan zouden komen en hoe laat we weer moesten vertrekken om op tijd op het vliegveld te zijn. 

Op het andere busje was het wat langer wachten en eenmaal onderweg werd het busje nog aan de kant gezet door de politie, ze telden één persoon teveel in de bus...  Wat de chauffeur precies besprak met de politieagente, we weten het niet, maar we mochten gelukkig gauw weer door! Inmiddels werd het plan wel enigszins aangepast en de weg werd vervolgd, niet naar Tracker maar naar de Johannesburg Stock Exchange.

Bij de JSE maakte de CIO eerder tijd voor ons. Zijn belangrijkste uitdagingen zijn om science & art met elkaar te verbinden en mooie quote: "days of the techies are long gone, every IT skilled employee needs business domain knowledge". Interessant om te weten: álle projecten bij JSE, ook niet-IT, zijn IT-governed.

Ontzettend ruim op tijd (watskeburt?) nemen we op het vliegveld afscheid van Mr. Carl, die vanuit de University of Johannesburg zoveel voor ons heeft geregeld en verzorgd. Op naar Kaapstad!

Conclusie van vandaag: het is best lastig om onze doelstelling van internationale samenwerking te realiseren. Het stimuleren van werkgelegenheid op nationaal niveau kost in Zuid-Afrika al zoveel moeite, dat de deuren niet wagenwijd open staan en/of gemakkelijk open gaan. Desondanks worden we overal zeer gastvrij en ontzettend vriendelijk ontvangen. Gelukkig vinden we elkaar onderling ook steeds beter!

En vergeet natuurlijk de foto's niet ter illustratie

South Africa: how to use your capability

De Afrikaanse tijd is een begrip. Hoe lang de twee busjes die ons naar de University of Johannesburg zouden brengen op zich zouden laten wachten wisten we niet. In ieder geval kwam de tijd dat we na een lange reis midden in de Jo'burgse spits bij de universiteit arriveerden. Daar stond de koffie in prachtig gekleurde mokken naast allerlei lekkers al klaar. Gastvrijheid, net als gisteren, alom.

Na een korte introductie door Mr. Carl (prof. Carl Marnewick) in de Faculty of Management en de bijbehorende opleidingen gingen we in drie groepen uiteen.

In de gesprekken met de mensen van Applied Information Systems kwamen we er achter dat het instroomniveau van studenten een issue is, m.n. op taalbeheersing. Zuid-Afrika telt niet alleen 11 officiële talen, maar ook de lage onderwijskwaliteit van de middelbare school is hier debet aan het lage niveau. En dat terwijl IT taal ís: programmeren dus, maar zeker ook converseren met mensen! De oplossing is om de "diploma-studenten" visueel te leren programmeren met Lego MindStorms.

Leuk detail: vrouwelijke studenten zijn 'slightly' in de meerderheid. Een heel ander beeld dan bij onze hogescholen!

Na de presentaties van TT Africa (www.tt-africa.com) en één van de grootste softwarebedrijven van Zuid-Afrika, BBD (www.bbd.coz.za) was het tijd voor Dimension Data (www.dimensiondata.com/en-za). Strekking van de meeste van deze verhalen: afgestudeerden hebben in de praktijk nog een hoop te leren, maar ze moeten op zijn minst "conceptual understanding" laten zien. Dit betekent voor de University of Johannesburg dat ze in het derde jaar van de opleiding de student opdrachten geven waarbij ze moeten laten zien dat ze, hoe dan ook, van punt A naar punt B komen, met als extra opdracht het gebruiken van innovatieve technologie en op zijn minst het realiseren van een applicatie.

Gijima (www.gijima.com) en Boxfusion gaven hun best practices mee. Boxfusion leerde ons meer over de succes- en faalfactoren van hun NISIS-project, die zeer herkenbaar bleken: politiek, leiderschap, resultaatgericht opdrachtgeverschap.

De lunch werd geserveerd op het grasveld van de UJ-campus en bestond uit rijst met kipchampignonpastei, meloen en salade. En nog voor sommigen het dessert konden genieten gingen we alweer verder in parallelsessies met The Innovation Hub (www.theinnovationhub.com; een incubator voor innovatie o.a. in IT), samenwerkingsmogelijkheden met de University of Pretoria (m.n. gezamenlijk onderzoek doen op IT-gebied), de Rand Merchant Bank (www.rmb.co.za) en het asset evaluation model van Africa Strategic Business Capital (www.asbcapital.co.za), een vanuit de frustratie geboren bedrijf met een eigen bedrijfskundige visie op wat echt belangrijk is voor organisaties: intellectueel eigendom en menselijk kapitaal boven economisch kapitaal. 

De HCL Africa Division (www.hcl.com) en Gauteng Department (provincie: www.educatiom.gpg.gov.za) waren de laatste organisaties die door UJ waren uitgenodigd om op de campus meer te komen vertellen over de stand van zaken rondom IT.

Aan het eind van de middag bezochten we het Innovation Center van MTN, zeg maar de KPN van Zuid-Afrika (en van nog een aantal landen zoals Nigeria en Iran). We bekeken de grote schermen van het Network Operations Center en kregen meer inzicht inde Afrikaanse telecomsector. Waar wij verwend zijn met 3- en 4G en wifi overal, is de infrastructuur in Zuid-Afrika nog niet zo verzadigd als in Europa. 

Veel van de initiatieven die we vandaag zagen lijken geboren uit een soort van pessimisme of frustratie: het kan béter dan het nu gaat, want kan haast niet slechter. De cijfers rondom de ontwikkeling van het land liegen er ook niet om: hoge werkloosheidscijfers en de achterblijvende productiviteit zijn niet te missen. Desalniettemin blijft er, om met Stef Bos (SA resident) te spreken: "geloof in dat het kan".

Na even opfrissen in het hotel na alle warme busritten, werden we vlakbij afgezet bij Montecasino. We waanden ons in een Italiaans dorpje, compleet met een blauw met wit wolkendak, torentjes en trattoria's. Of toch in Vegas of Disneyland: aan een Italiaanse tafel, met allerlei accenten sprekende Nederlandse collega's, steak etende bij een sushirestaurant, in Zuid-Afrika?

De eerste indrukken en ervaringen....

Vandaag zijn we nog 'vrij', we genieten van de zondag, van de mensen en het land. We zijn in een prachtige omgeving met overweldigende natuur en een zeer rijke cultuur met ongelofelijk vriendelijke mensen. Zuid Afrika is een land met een ingewikkelde geschiedenis wat geresulteerd heeft in een verscheidenheid aan talen (11 in het totaal), bewoners van over de hele wereld en een economisch centrum (Johannesburg) met 4,5 miljoen inwoners met in de 3 townships nog eens hetzelfde aantal. In Soweto (de township die we vandaag bezochten) wordt het inwonersaantal al geschat op  3,5 miljoen inwoners. We werden vandaag in Kliptown (1 van de wijken van het veelzijdige Soweto) warm ontvangen door een ontzettend goed initiatief opgezet door de lokale bewoners. Enkele van de kinderen van dit initiatief gaven ons een indrukwekkende performance.

Bij Kliptown Youth Program geven ze 450 kinderen uit de township extra scholing en 2 gezonde maaltijden per dag waardoor ze niet afgeleid worden door rommelende maagjes als ze naar school gaan. Daarnaast hebben de kinderen via het computer lokaal toegang tot internet en leren ze digitale vaardigheden. Dit heeft in de afgelopen 4 jaar geresulteerd in ruim 80 kinderen die naar College of de Universiteit konden.

Een mooie gedachte die we meenemen na de toelichting van 1 van de kartrekkers van dit initiatief is... "Als je de lift naar boven neemt moet je deze ook weer terugsturen om andere mensen op te halen". Hiermee beschreef hij de betrokkenheid van de mensen uit Soweto die het goed doen en hun medebewoners meenemen in dit succes. Wist je bijvoorbeeld dat de Township Soweto een 'Beverley Hills heeft?". Een wijk waar het zichtbaar goed ging met de bewoners. Uiteraard sluiten we onze ogen niet voor de corruptie die gedeeltelijk zorgt voor dit succes, maar zoals onze gids zei: 'Don't pity us, encourage us'.

Het verhaal van onze gidsen samen met het bezoek aan Soweto en de woning van Nelson Mandela heeft ons een goed beeld gegeven van de turbulente geschiedenis van Zuid Afrika en de open en warme cultuur. Na terugkomst hebben we de opgedane indrukken op ons in laten werken in het zwembad met een Zuid Afrikaans wijntje.

We maken ons nu op voor de eerste kennismaking met de Universiteit van Johannesburg.

Leuk als jullie ons volgen en laat gerust een comment achter!

Veilig aangekomen

De reis is goed en rustig verlopen. De kennisdeling ontstond al in het vliegtuig omdat de KLM ons allemaal bij elkaar had gezet. Mooi om te zien hoe snel dat gaat.

Naast een geblokkeerde pinpas en wat strubbelingen om met 40 man tegelijk in de goede bus aan te komen is er gelukkig niks mis gegaan. We hebben een lange en rustige reis achter de rug en staan vandaag vol goede enthousiasme op en lachen de zon tegemoet. Vandaag een rondrit Soweto op de planning en vanavond de eerste kennismaking met de Universiteit van Johannesburg.

De Universiteit van Johannesburg heeft ons in het hotel ook verwelkomd met een mooi briefje en de handoekenvouwer heeft ook extra zijn best gedaan. Zie hiervoor de foto's